یکی از عوامل مهمی که در چند دهه اخیر بیشتر مورد توجه قرار گرفته است، خطری است که از جانب انرژی جنبشی، زندگی امروزی افراد را تهدید می کند. چه بسا این شکل از انرژی قادر است به صورت مهلک ظاهر شده و مشکلات عدیده ای به بار آورد. همراه با پیشرفت فناوری در ارتقای عملکرد محصولات، تامین شرایطی ایمن نیز ضروری می نماید. برای مثال، در سال ۲۰۰۲، دو میلیون و نهصد و بیست و شش هزار نفر در اثر تصادفات رانندگی مجروح شده اند که بسیاری از آسیب ها دائمی بودند. این امر مستلزم بهبود خواص جذب انرژی قطعات در هنگام تصادف است. علاوه بر آن، لازم است به این نکته نیز توجه شود که آیا سرنشین می تواند نیروی ضربه را تحمل کند؛ به بیان دیگر بزرگی قله یا بیشترین نیروی ضربه در برخورد بر حسب تغییر شکل محوری که میزان کاهش سرعت را تعیین می کند و مقدار معیار بحرانی ضربه به سر، باید برای سرنشین قابل تحمل باشد. سبکی و خواص جذب انرژی بدنه خودرو از طریق بهبود ساختار یا تعویض ماده مورد استفاده، بدست می آید. بدیهی است که کاربرد جاذب های انرژی بستگی به نوع رویداد و میزان انرژی جذب شده دارد.
ضربه گیر متداول آسانسور امروزی
اگر به هر
دلیل کابین با سرعت حداگثر 115 درصد بیش از سرعت نامی به سمت ته چاه سقوط کند و
سایر سیستمهای ایمنی نیز عمل نکنند، به ضربهگیرهابرخورد کرده تا اندازهای از
شدت ضربه کاسته شود. ضربه گیرهها در کف چاهک و در انتهای حرکت کابین و وزنه تعادل
در مرکز ثقل آنها نصب میشوند. تعداد و نوع ضربهگیرها بر اساس ظرفیت و میزان باری
که باید متوقف کنند طراحیمیشود. اما مقدار ضربه برخوردی به سرعت کابین بستگی
داشته که در نتیجه میزان فشردگی آنها محاسبه میگردد.
بطور عمده دو نوع ضربهگیر وجود دارد:
1.
نوع جذب کننده انرژی: که با
استفاده از فنر یا لاستیک فشرده انرژی را جذب میکنند. این نوع از ضربهگیرها میتوانند
برای سرعتهای تا 1متر بر ثانیه بکار گرفته شوند.
2.
نوع مستهلک کننده انرژی: که با
استفاده از سیستمهای ضربهگیر هیدرولیکی انرژی را از بین میبرد.
ضربهگیرهای جذب کننده انرژی
انرژی سنتیک
باعث فشرده شدن تدریجی فنر یا لاستیک میشود که با فشرده شدن آن یک نیرو در ضربهگیر
تولید شده باعث تاخیر تدریجی نیرو میگردد. ضربهگیرهای پلی اورتان در برخی کشورها
برای سرعت اسمی پایین بسیار رایج شده است. در این ضربهگیر باید دقت کافی به عمل
آید تا هیچ گونه ترک یا شکافی وجود نداشنه باشد. برای ضربهگیرهایی که با خاصیت
خطی کار میکنند مسافتی که انتهای ضربهگیر میتواند به هنگام برخورد ضربه حرکت
کند باید دست کم برابر با دو برابر فاصله توقف توسط ضربهگیر با سرعت 115 درصد
سرعت آسانسور خواهد بود. اما میزان جابجایی ضربه گیر نباید کمتر از 65 میلیمتر
باشد. ضربهگیر باید قادر باشد این ضربه را تحت یک شرایط استاتیکی، بین 5/2 تا 4
برابر مجموع جرم و بار آن را پوشش دهد.
ضربهگیرهای مستهلک کننده انرژی
انرژی سنتیک تولیدی در این نوع ضربهگیرها
با اعمال نیرو به روغن که توسط یک سری حفره تلف میشود مستهلک میگردد. این نوع
ضربهگیرها باعث ایجاد یک وضیعت ثابت به هنگام پایین امدن دارند و به همین دلیل
برای همه سرعتهای مناسب هستند. ضربهگیر باید در لحظه اصابت توانایی تبدیل انرزی
جنبشی کابین به حرارت را داشته باشد و همینطور انرزی پتانسیل ناشی از کاهش سطح، که
مساوی با جابجایی ضربهگیر است را تولید کند. در ضربه گیرهای هیدرولیکی حداقل باری
که باید ضربهگیر تحمل کند برابر است با وزن کابین به اضافه 75 کیلوگرم و حداگثر
آن وزن کابین به همراه بار داخل آن خواهد بود. این ضربهگیر دارای یک میکروسویچ در
انتهای کورس حرکت خود هستند. در صورتیکه سیلندر ضربهگیر به این میکرو سوئیچ اصابت
کند برق آسانسور نیز قطع میشود. مقدار جابجایی این ضربهگیرها به هنگام برخورد
کابین نباید از مقادیر زیر کمتر باشد:
1.
50درصد
جابهجایی محاسبه شده در صورتی که سرعت از 4متر بر ثانیه بیشتر نباشد.
2.
33درصد جابجایی
محاسبه شده در صورتیکه سرعت از 4 متر بر ثانیه بیشتر باشد.
3. در هر صورت میزان جابجایی نباید کمتر از 54/0 متر باشد